Kaşmir, dünýäniň iň uzak, sowuk we gurak Aziýa düzlüklerinden - Gimalaý daglarynyň demirgazyk eňňitlerinden gözbaş alyp gaýdýar we XI-XIII asyrlaryň arasynda Mongoliýanyň ýolbaşçylary Kublaý Han we Çingiz bilen Hytaýyň çopanlary bilen Içki Mongoliýa we Hytaýyň demirgazyk welaýatlaryna göçüpdir. Han Aziýa imperiýalaryny gurupdy Şol wagt kassir Günbatar bilen söwda ýoluna ýuwaş-ýuwaşdan giripdi, ýöne henizem seýrekdi.Günbatar taryhy ýazgylarynda beýle görünmeýär.
Mezopotamiýa arheologiýasynda miladydan öňki 2300-nji ýylda ýüň gyrkmak üçin ulanylýan gurallar tapyldy we miladydan öňki 200-nji ýylda Siriýada kassir mata tapyldy, ýöne kassiriň ýazmaça ýazgylary XVI asyrdan ozal ýokdy.Emma kassir hakda birnäçe rowaýat bar, olaryň iň meşhury, äht sandygynyň (Musanyň Injilde on buýrugy goýan gutusy) kassirden ýasalmagydyr;Kassiriň Rim imperiýasynyň begleriniň söýgüsi sebäpli bir wagtlar gadymy Rimde ulanylandygy aýdylýar.“Matalaryň şasy” hökmünde tanalýar.
Countryurdumyzyň Tang neberesinde geçiniň inçe we ýumşak “iç ýüňünden” (mahmaldan) dokalan kassir ýüň mata ýeňil we ýyly, adamlar tarapyndan gowy görülýän “mahmal goňur” diýilýär.Ming neberesindäki “Gökdäki daşary ýurt obýektleri” atly kitapda kassir mata öndürmegiň usuly hem beýan edilipdir: “mahmaly barmaklar bilen çekmek”, soňra bolsa “ýüpi uzatmak we mahmal goňur dokamak”.
Kaşmir ilkinji gezek Hindistanyň meşhur Kaşmir sebitinde Kaşmiriň eginleri sebäpli Günbatar dünýäsinde ünsi özüne çekdi.Kassiriň iňlis ady bu döwürde göni CASHMERE diýlip atlandyryldy we şu güne çenli ulanylýar.
XV asyrda Kaşmir şäherini sungaty we medeniýeti güýçli wagyz etmegi bilen tanalýan Mongol imperatory Zanul Abidir dolandyrýardy.Iň uly suratkeşleri we materiallary bir ýere jemlemegi halaýan Abidir, Tibetden getirilen kassir ulanyp, sungat işgärlerini we ökde Türküstan dokaýjylaryny iň egin-eşikli we ýumşak, iň ýyly eginler dünýä indi.
Bu gymmat we isripsiz eginler diňe Kaşmir şalary we şa aýallary we Tibet monahlarynyň bir topary oturyp oýlananda sowukdan goranmak üçin saklanýar.Bu dini toparda, “ýylylyga gitmek” jümlesi, oýlanmakdan we doga etmekden ozal taýýarlyk dessuryna degişlidir.
Aziýanyň hemme ýerinde bu meşhur egin Kaşmiriň iň uly eksporty we ýerli dokmaçylaryň milli buýsanjydyr.Munuň ýaly egin ýasamak uzak we agyr iş, kaşmir maşgalasyny gyşyň dowamynda meşgul etmek üçin ýeterlikdir.Tibetdäki çopanlardan çig ýüň import edipdirler, soň bolsa el ýüňi, gum we tikenleri aýyrypdyrlar we egin-eşikleri egip, boýap we egin-eşik dokap başlapdyrlar.Dokalansoň, toý güni gymmatly sowgat hökmünde eginlere gelinleriň berilmegi däbi bar.Adata görä, deňeşdirip bolmajak çylşyrymlylyga we gözellige şaýat bolmak üçin şunuň ýaly eginler şowlulyk getirmek üçin toý ýüzüklerinden geýiler.
Iş wagty: Iýun-26-2023
